تغییرات زمانی پتانسیل آب خاک در عمق‌های مختلف دامنۀ جنگلی پهن‌برگ و دامنۀ با پوشش علفی

در سال‌های اخیر، مفهوم تأثیر پوشش‌گیاهی بر وضعیت هیدرولوژی و پایداری خاک دامنه کانون توجه قرار گرفته، اما تاکنون مطالعه جامعی به‌منظور کمی‌سازی این اثر صورت نگرفته است. مطالعة حاضر با هدف کمی‌سازی تأثیر پوشش‌های مختلف جنگل بر هیدرولوژی و پایداری دامنه انجام شد. به ‌این منظور، ابتدا دامنه‌ای با پوشش پهن‌برگ و دامنه‌ای با پوشش علفی در مجاور هم انتخاب و با استفاده از روش نمونه‌برداری تصادفی- سیستماتیک، 9 نقطه برای نمونه‌برداری در هر دامنه تعیین شد. سپس با استفاده از دستگاه رطوبت‌سنج PR2/6، رطوبت خاک در دو دامنه و در عمق‌های مختلف در طول دورۀ رویش گیاهی سال 1394 (از فروردین تا شهریور) اندازه‌گیری شد. در مرحلۀ بعد، با تعیین منحنی مشخصۀ رطوبتی خاک، پتانسیل ماتریک معادل برای هر یک از رطوبت‌های اندازه‌گیری‌شده تعیین شد. براساس نتایج، مقدار پتانسیل ماتریک در دامنۀ با پوشش پهن‌برگ به‌طور معنی‌داری (0/05>P) بیشتر از مقدار آن در دامنۀ با پوشش علفی بود. همچنین مقدار پتانسیل ماتریک در هر دو دامنه با افزایش عمق از 30 به 60 و 100 سانتی‌متر به‌طور معنی‌داری (0/01>P) کاهش یافت، اگرچه شدت این کاهش برای دامنه با پوشش پهن‌برگ کمتر است. همچنین تغییرات پتانسیل ماتریک در طول دورۀ تحقیق روندی افزایشی را نشان داد، به‌طوری که در ماه‌های ابتدایی سال (به‌خصوص فروردین) کمترین مقدار را داشت. به‌طور کلی، نتایج نشان داد که در طول دورۀ تحقیق، پوشش پهن‌برگ از نظر تأثیر بر وضعیت هیدرولوژی و بهبود پایداری دامنه، مؤثرتر واقع می‌شود و تأثیر هیدرولوژیک این پوشش تا عمق بیشتری نیز گسترش می‌یابد.